Балдарга карата пробация

Ювеналдык пробация

Пробация (англ. probation - сыноо) – бул шарттуу жазанын бир түрү.  Анда соттолуучуга сот аныктаган сынак убакыты берилип,  ал атайын органдардын көзөмөлүндө болот.  

"Ювеналдык" (лат. juvenalis - «жаш», «жаш адам, өспүрүм, кыз») -  балдар жана өспүрүмдөр менен байланышкан, аларга каршы   кылмыштар жана алар жасаган кылмыштарды билдирет.

Балдарга карата пробация (ювеналдык пробация) алардын укуктарын жана мыйзамдуу таламдарын камсыз кылуу, алардын кайталап укук бузууну жасоосун болтурбай коюу, психологиялык-педагогикалык процесстин натыйжалуулугун камсыз кылуу, ошондой эле аларды кайра социалдаштыруу жана коомго кайра интеграциялоо максатында жүзөгө ашырылат.

Пробациянын, Кыргыз Республикасынын Пробация жөнүндө мыйзамында белгиленген формалары балдарга карата ювеналдык пробациянын төмөнкүдөй принциптерин сактоо менен колдонулат:

1) ювеналдык пробацияда ата-энелердин, аларды алмаштырган адамдардын, мыйзамдуу өкүлдөрдүн, камкорчулардын, көзөмөлчүлөрдүн, балдарды коргоо боюнча ыйгарым укуктуу органдардын жана коомчулуктун милдеттүү түрдө катышуусу;

2) балдар менен өткөрүлүүчү иш-чараларга психологиялык-педагогикалык мамиле кылуу, тиешелүү адистерди тартуу;

3) пробация органдарынын (кызмат адамдарынын) балдар менен иштөөсүн адистештирүү;

4) балдарга, ювеналдык пробациянын кардарларына карата пландын жана программанын иш-чараларын пробациянын башка кардарларынан өзүнчө жүргүзүү;

5) берилүүчү социалдык-укуктук кызмат көрсөтүүлөргө жетүүнү камсыз кылуу.

Ювеналдык пробациянын ишинин багыттары

1. Балдарга карата пробация төмөнкүлөргө багытталган:

1) инсандын кайра социалдаштырууга жана калыптандырууга;

2) турмуштук көндүмдөргө, укукка баш ийген, жашоонун сергек мүнөзүнө, жалпы кабыл алынган баалуулуктарга жана коомдогу жүрүм-турум эрежелерине үйрөтүүгө;

3) өз алдынчалыкты өнүктүрүүгө;

4) балдарга жардам көрсөтүү жана оор турмуштук кырдаалга кабылуу тобокелдигин болтурбай коюу боюнча үй-бүлөнүн жана коомдун мүмкүнчүлүктөрүн өнүктүрүүгө;

5) билим алууга;

6) социалдык турак жай жана социалдык жардам менен камсыз кылууга.

Балдарга карата пробация пробациянын кардарынын ким экендигин социалдык-психологиялык изилдөөгө негизделет жана ага моралдык, дөөлөттүк багыт алууларды өзгөртүүгө, инсандын өзүнө өзү ички баа берүүсүн иштеп чыгууга жана аларды оң өзгөрүүлөргө жүйөлөштүрүүгө, социалдык-укуктук жардам көрсөтүүнүн жеке программасына катышууга багытталган психологиялык түзөөчү таасир этүүдө турат.

Балдар, ювеналдык пробациянын кардарлары менен төмөнкүлөр боюнча иш жүргүзүлөт:

1) алардын ата-энелери, туугандары же мыйзамдуу өкүлдөрү, ошондой эле ага оң таасир этүүчү башка адамдар менен социалдык-пайдалуу жана туруктуу байланыштарды түзүү жана колдоо;

2) үй-бүлөнүн жана социалдык чөйрөнүн ага зарыл жардам көрсөтүү боюнча мүмкүнчүлүктөрүн камсыз кылуу жана өнүктүрүү;

3) балдардын кароосуз жана көзөмөлсүз калышынын себептерин четтетүү;

4) балдарга, ювеналдык пробациянын кардарларына карата үй-бүлөлүк зомбулук фактыларын алдын алуу, бөгөт коюу боюнча мыйзамдарда каралган чараларды көрүү;

5) балдарды камкордукка алууну жана көзөмөлчүлүк кылууну, асырап алууну белгилөө;

6) атайын билим берүү уюмунда окутуу;

7) тарбиялоо абактарынан бошотулган жетим балдарды социалдык турак жай (жатакана) менен камсыз кылуу.

4. Балдарга, ювеналдык пробациянын кардарларына карата план жана программа балдарга байкоо жүргүзүүнүн натыйжаларын эске алуу менен мезгил-мезгили менен кайра каралып турууга тийиш.